Affa Uğramayan Suçlar

Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının 3/5 (beşte üç) çoğunluğu ile genel ve özel af kararı alabilir. (Anayasa m.87). Yani 550 milletvekili olan bir mecliste en az 330 milletvekili; 2018 seçimleri itibariyle 600 milletvekilinin bulunduğu bir mecliste en az 360 milletvekilinin olumlu oyu ile genel af kanunu çıkarılabilecektir.

Genel af, suçu ve cezayı ortadan kaldıran af türüdür. Bir başka deyişle, genel af sadece suçtan mahkumiyetin tüm sonuçlarını değil, fiilin suç olma niteliğini de kaldırmaktadır. Özel af ise, suç belirlemesi yapan kanun hükümlerini korumakta, ancak suçun müeyyidelerini ve infazını kaldırmaktadır.

Hangi suçların af kapsamına alınacağı kural olarak, af tasarısını hazırlayan Meclis Grup ve Komisyonlarının belirlemesinde olup, güncel siyasi konjonktürden etkilenmektedir.

Cumhurbaşkanı, sürekli hastalık, sakatlık ve yaşlılık nedeniyle bazı kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak için özel af çıkarma yetkisine sahiptir (Anayasa m.104).

Genel ve özel af sadece Orman Kanununa Muhalefet suçlarını kesin olarak kapsam dışı bırakmaktadır. Ormanları yakmak, ormanları yok etmek veya küçültmek amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz (Anayasa madde 169).

Genel Af ve Özel Af Ayrımı

Genel af, bir kamu davasının düşmesi veya bir ceza mahkûmiyetinin tüm sonuçlarıyla birlikte kaldırılması sonucunu veren bir ceza hukuku kurumudur (TCK md.65/1).

Özel af, kesinleşmiş hapis cezasının kaldırılmasına veya cezaevinde yatış süresinin kısaltılmasına veya hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine olanak sağlayan bir ceza hukuku kurumudur (TCK 65/2).

Bir affın genel af mı yoksa özel af mı olduğu, kapsadığı kişi sayısına göre değil, affın hukuki niteliğine göre belirlenir. Bir affın genel af olup olmadığı suç bakımından kapsamına veya kişi sayısına göre değil, suçun sonuçları bakımından yarattığı etkiye göre belirlenir. Bir af, suçu tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırıyorsa, o af genel aftır. Hatta tek bir suç için genel af çıkarılması bile mümkündür, çünkü genel af, ceza davasının düşmesi veya bir ceza mahkûmiyetinin tüm sonuçlarıyla birlikte kaldırılması anlamına gelmektedir. Örneğin, sadece adam öldürme suçu için genel af kanunu çıkarmak mümkündür. Bu durumda genel aftan ancak adam öldürme suçundan hüküm giymiş veya davası devam eden kişiler yararlanabilecek.

Özel af, genel aftan farklı olarak, bir ceza mahkûmiyetinin hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz. Bir grup insanı etkileyecek özel bir af düzenlenebileceği gibi, bir bireye özgü de olabilir. Örneğin 4616 sayılı Şartla Salıverilme Kanunu “toplu özel af” niteliğindedir. Çünkü söz konusu kanun, kesin olarak infaz edilmesi gereken cezadan 10 yıl indirildikten sonra, hükümlünün iyi halden olup olmadığına bakılmaksızın belirli bir süre suç işlememek şartıyla şartlı tahliyeyi düzenlemektedir. suç türleri. Af, bir ceza mahkûmiyetinin sonuçlarını ortadan kaldırmadığından, aftan yararlanan kişi üzerinde bazı hak kısıtlamaları devam etmektedir.

Genel Affın Hukuki Sonuçları

Genel af, belirli bir tarihe kadar işlenen bir suç veya suç grubuyla ilgili tüm hukuki sonuçları ortadan kaldırmak amacıyla çıkarılabileceği gibi, tüm suçların hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmak amacıyla da çıkartılabilir.

• Genel af durumunda, devam eden kovuşturma soruşturmaları kovuşturmaya yer olmadığına karar verilerek sonuçlandırılır.
• Ceza mahkemelerinde açılan ve devam eden kamu davaları hakkında görevden alma kararı verilir.
• Kesinleşmiş bir ceza mahkûmiyeti tüm sonuçlarıyla birlikte hükümsüzdür. Yani ceza infaz edilmiyor.
• Tüm af cezaları adli sicil kaydından silinerek adli sicilden silinir.
• Aftan hükümlü yeniden suç işlemiş olsa dahi tekerrür hükümleri uygulanamaz. Affedilen hükümlü yeniden suç işlerse, yargılama sonucunda cezanın ertelenmesine karar verilebilir. Ancak, yeniden suç işleyen hükümlü hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.
• Devlet memuru veya diğer kamu görevlileri hakkında verilen disiplin cezasına mahkûmiyet kararı verilmesi hâlinde mahkûmiyet genel affıyla birlikte disiplin cezası da kaldırılır. Disiplin cezası mahkûmiyet dışında bir nedenle verilmişse, af disiplin cezasını kaldırmaz.

Özel Affın Hukuki Sonuçları

Özel af, cezanın infazı açısından üç farklı şekilde sonuçlanabilir:

• Cezaevinde suçun infazına son verilmesi,
• Mahkûmiyet kararlarının infaz süresinin kısaltılması,
• Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi.

Özel bir af iki şekilde verilebilir:

Bireysel Özel Af: Bireysel özel af durumunda, özel af kapsamına giren kişi veya kişiler tek tek gösterilmekte ve hangi suçların ne kadar affedildiği açıklanmaktadır. Örneğin, Cumhurbaşkanı veya Türkiye Büyük Millet Meclisi, sağlık sorunu olan bir mahpusu cezasının infazına son vererek affederse, özel bir af vardır.

Toplu özel af: Toplu özel af, affedilecek kişileri somutlaştırmadan, sadece affedilen cezaları ve türlerini göstermek suretiyle düzenlenen af ​​yasasıdır. Türkiye’de en çok uygulanan af türleri toplu özel af niteliğinde olanlardır. Çünkü toplu af, yasama organına belirli suç türlerini seçerek istediği ceza miktarını azaltma imkanı sunmaktadır. Örneğin, ceza infazının bireysel suçlar (cinayet, hırsızlık, gasp, hürriyetten yoksun bırakma, kaçakçılık, uyuşturucu kaçakçılığı vb.) sayılarak bazı suçların (örneğin cinsel suçlar) hariç tutularak infazına son verilmesi veya bunların infazının azaltılması şeklinde olacak şekilde.

Özel Affın Hukuki Sonuçları

• Özel af, ceza mahkûmiyetini ortadan kaldırmaz, sadece cezanın süresini veya infaz şeklini etkiler. Bu nedenle, özel aftan yararlanan kişi için mahkûmiyetin diğer tüm sonuçları devam etmektedir.
• Af sadece cezanın süresini veya infaz şeklini değiştirdiği için aftan yararlanılabilmesi için cezai hüküm bulunması gerekir. Soruşturma veya kovuşturma devam ederken özel affın yürürlüğe girmesi halinde, soruşturmayı yürüten savcılık ve mahkeme tarafından karar verilmesi gerekir. Devam eden soruşturma veya kovuşturmalar nedeniyle sanık hakkında takipsizlik veya beraat kararı verilmemesi ve yargılama sonucunda sanığın cezalandırılması halinde özel aftan yararlanılması mümkündür.
• Affedilen kişi yeniden suç işlerse tekerrür hükümleri uygulanır.
• Affedilen kişi yeniden suç işlediğinde cezanın ertelenmesine veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (hagb) karar verilebilir.

AVUKAT DESTEĞİ