Yatırım Danışmanı Dolandırıcılığı

Yatırım Danışmanı Kimdir? Kim Değildir?

Yatırım Danışmanı, hukuka ve usullere uygun yürütülen yatırım kanallarında işlem yapmak isteyen yatırımcı adaylarına, ilgili kanalı ve sistemini tanıtan, yatırımın temel fonksiyonları hakkında bilgi veren, yatırımcı adayının isteğine paralel olarak işlem adımlarını takip eden yahut önerilen getiri yolları hakkında işlem adımlarını gösteren, tavsiye niteliği taşımaksızın ve bireysel yahut kurumsal sorumluluk yüklenmeksizin yatırımcının işlem yapmasını sağlayan aktörlere verilen genel addır. Yatırım danışmanları bir şirketin çalışanı olabileceği gibi, o şirketin kullandığı elektronik altyapı ile entegre çalışan dijital asistanlar olabilir.

Danışman, adında görüldüğü üzere sadece yatırım alanında çalışır ve sadece danışmanlık verir. İşlemleri sizin adınıza yapmaz, yatırım kanallarında yatırımcının zorla işlem yapmasını sağlayamaz, işlemlerin getirisinden yada yarattığı zararlardan sorumlu tutulamaz. Bu sayılan sınırları aşan yatırımcı görünümlü şahıs veya sistemlerin, bir dolandırıcılık eylemine aracı olan biri olabileceği söylenebilir, ancak bunun için de yatırımcı adayı hem finans işlemlerinde temel bir yetkinlik kazanmalı, hem de işlem yapacağı borsa yada piyasayı asgari düzeyde tanımalı ve araştırmalıdır.

Yüksek Getiri Vaadi Nedir?

En temel deyişle yatırım, bir anaparanın belli bir süre yada vadede belli kanallarda işlem görmesi ile kazanılan kâr yahut kaybolan zararın sürecidir. Kâr, bir anaparanın işlem sonucunda üzerine eklenen semeredir ve çağdaş ekonomilerde, bir miktar paranın getireceği kâr oranı belli bir makasta öngörülebilir. Yatırım ile dolandırıcılığı ayıran temel fark da burada ortaya çıkar.

İnsanları dolandırmanın en temel yolu, onların paralarını kendi iradeleri ile bünyelerine çekmektir. Burada insanın iradesi, aldatma fiili ile kırılmaktadır. Bu iradenin aldatma yoluyla kırılmasının da en kolay yolu, insanı elindeki paranın belli bir süre içinde çok fazla kâr getireceğine inandırmaktır. Burada bilhassa, finans piyasasında paranın hangi formda ne kadar kâr getireceği konusunda bir bilgisi yahut deneyimi olmayan kişileri avlamak dolandırıcılar için en az maliyetli ve en yüksek başarılı seçenek olacaktır.

Yüksek Kâr Mümkün Müdür?

Sosyal medyada sıkça rastlanan hızlı ve yüksek kazanç vaat eden reklamlar, konuda deneyimsiz kişileri yatırım yapmaya teşvik etmekte kullanılır. Yüksek getiri vaatleri, danışman görünümlü kişilerce mağdura kısa bir süre için sunulunca, mağdur fikre kolayca kapılarak detaylı bir araştırma yapmadan yatırım yapabilir hale gelir. Teknolojik gelişmelerle kolaylaşan arayüzler ve işlem emirleri, yatırımla ilgili hiçbir fikri olmayan ve dijital becerisi düşük kişileri dahi sisteme çekmek için dolandırıcılar tarafından avantaj olarak görülür. Bu sebeplerle, hızlı ve yüksek kazanç vaatlerine karşı dikkatli ve şüpheci davranmak önemlidir. Ani ve içgüdüsel kararlar, yüksek getirilere değil ancak ani maddi kayıplara dönüşebilir.

Yatırım Alanlarını Nasıl Tanımalı?

Yatırım, en tecrübeli yatırımcıların bile tamamına hakim olamayacağı büyük ve sınırı olmayan bir dünyadır. Binlerce yatırım türü, onbinlerce borsa, yüzbinlerce portföy öğesi ve milyonlarca yatırımcıdan bahsediyoruz.

Klasik yatırım araçlarına, menkul kıymet borsası, tahvil, varant, opsiyonlar, swaplar, ve diğer vadeli işlemler başlıca dahil iken, küresel bazda yüksek dijitalleşme, merkezi yapıların yerini anonim yapılara bırakması, işlem hızı ve portföy genişliği düşünüldüğünde, özellikle kripto borsalar, forex (kaldıraçlı işlem) borsaları, dropshipping gibi e-ticaret yapıları, mezatlar, metaller, emtialar son derece popüler hale gelen yatırım aktörleri haline gelmiştir.

Bu alanlar, bağlı bulundukları ülke mevzuatına uygun çalışan, yahut dijital güvenilirlik seviyesi yüksek onbinlerce yatırım mecrası ile kullanılır. Yatırımcının, hangi tipte işlem yapmak istediği, en az yapılacak işlemin güvenilirliği kadar önemlidir.

Yatırım Görünümlü Dolandırıcılıkları Anlamanın Yolları

Gerçek ve sahte yatırım bazı temel noktalardan anlaşılabilmekte olup, bu noktaları görebilmek ve anlayabilmek için bazen mağdurun zarar görmüş olması gerekebilmektedir.  Investing şeklinde görünen sistemler esasen, tamamen sahte olan dijital platformlar ve web siteleri yoluyla, yüksek kar oranları, risksiz yatırım imkanları, özel bonuslar ve hediyeler gibi cazip tekliflerle insanları kandırarak para toplarlar. Ancak bu platformlar, yatırımcılarının paralarını geri ödemez, hesaplarına erişimlerini engeller veya platformu tamamen kapatırlar. Hatırlatmamız gerekir ki, bu sistemlerde genelde bir yatırım da yapılmaz, sahte grafikler kullanılır, ve para semerelenmez, sadece dolandırıcının kaynağına aktarılır ve orada kalır.

Bir sistem sizi içerisine bir SMS, e-mail kanalı ile çekti ise, durduk yere bir şahıs size dijital kanallardan ulaşarak bir yatırım aracını tanıtır ise, yüksek getiri vaat eder ve bunu çok kısa bir sürede kazanacağınızı müjdeler ise, ve çevrenizdekileri de bu sisteme dahil etmenizi tavsiye ederek bunun için hediyeler verirse, bu sistem çok yüksek ihtimalle bir dolandırıcılık şebekesine ait olabilir. Ayrıca bazı dolandırıcılar, paranızı bazı şahısların banka yahut kripto hesaplarına göndermenizi de isteyebilir. Şunu asla unutmamalısınız ki, yasal bir şekilde işleyen sistemler, bir şahsın banka hesabına yada cüzdanına para göndermenizi istemez.

Finansal yatırım kararı alırken kişilerin detaylı bir değerlendirme yapmadan dürtüsel davranışlar ile hızlı bir şekilde davranması asla önerilmez. Sanıldığının aksine, bilinçli olan yatırımcılar yatırım yaparken birçok alternatifi göz önünde bulundurmak zorundadır. Fırsatın kaçması, fiyatların yükselmesi gibi baskılar, yasal yatırım kanallarında olduğu gibi, dolandırıcı sistemlerde de vardır, fakat bunu mağdur için sadece ve en çok, yatırım danışmanı dolandırıcılar kullanır ve mağdurun hızlı bir karar alması için baskı uygular.

En Sık Görülen Yatırım Dolandırıcılığı Türleri

Yatırım vaadi dolandırıcılığı, son yıllarda özellikle kripto para ve forex piyasalarında yaygınlaşmıştır. Dolandırıcılar, insanlara büyük karlar elde etme vaadiyle kandırarak, meşru olmayan platformlara para yatırmalarını sağlarlar. Ancak bu platformlar, SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından denetlenmediği için, yatırımcıların haklarını koruyacak bir mekanizma bulunmaz. Dolayısıyla, yatırımcılar paralarını geri alamaz veya zararlarını tazmin edemezler.

Yatırımda en temel prensip, sistemi ve kuralları iyi anlamaktır. Yatırımın gerçekleştirileceği platform veya kurumun yasal izinlere sahip olup olmadığı, parayı yatıracak yani yarar yada zarar görecek kişi tarafından bizzat kontrol edilmelidir. Yasal izinler, ilgili kurumun belirli standartlara ve kurallara uygun olarak faaliyet gösterdiğini teyit eder ve fakat bu izinlerin sistemler tarafından taklit edilmesi de mümkündür, bu durumda yatırımcı bunları kontrol etmek zorundadır. Yetkili bir otorite tarafından verilen izin, lisans ve yetki ilgili faaliyeti gerçekleştiren tarafın denetlendiğini ve bu alanın düzenlendiğini gösterir. Dolandırıcı şahısların kullandıkları sistemler hiçbir yetkili otoriteden izin almamış, dolayısıyla sizlere de yetki ve izin belgelerini gösterme şansı olmayan sistemler olacaktır.

Dolandırıcılığa Uğrayanların Yapması Gerekli Adımlar

• İlk aşamada, para yatırdığınız platformla ve sizi platforma dahil eden aracılar mevcut ise bu şahıslarla paranızın iadesi için temasa geçin. İletişim kuramadı iseniz veya talebinize olumsuz yanıt veriyorlarsa, diğer adımlara geçin.
• Para yatırdığınız platform / web sitesi / uygulama ile ilgili şikayetinizi Sermaye Piyasası Kurulu’na ve bağlı kuruluşlara bildirin. SPK’nın yönlendirdiği Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Müşteri Uyuşmazlıkları Hakem Heyeti’ne başvurarak veya kurumun iletişim numaralarını arayarak şikayetinizi iletebilirsiniz. SPK ve bağlı kurumlar, şikayetinizi değerlendirerek, gerekli yaptırımları uygulayabilir veya sizi yönlendirebilir. Aynı başvuru ve ihbar aşamalarını MASAK’a (Mali Suçları Araştırma Kurumu) da yapmanız önerilir.
• Kullandığınız platform tamamen sahte ise suç duyurusunda bulunun. En yakın Cumhuriyet Başsavcılığı’na veya Emniyet Müdürlüğü’ne giderek veya e-devlet üzerinden CİMER yoluyla online olarak suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Suç duyurusunda, para yatırdığınız platformun yahut şahısların bilgilerini, yatırdığınız paranın miktarını, yatırım tarihini, aldığınız sözleşmeyi ve diğer delilleri sunun. Savcılık veya emniyet, soruşturma başlatabilir.
• Yatırım yaptığınız platform eğer bir şirket ise, şirket ve yönetim kurulu aleyhine, temelde bir şirket yoksa ve şahıs yapılanması ise söz konusu şahıslar aleyhine dava açın. Eğer yatırım yaptığınız platformun lisanslı olduğunu tespit ederseniz veya lisanssız olmasına rağmen adresini veya kimliğini belirleyebilirseniz, platforma karşı alacak davası veya menfi tespit davası açabilirsiniz. Bu davalar, yatırdığınız paranın iadesini veya zararınızın tazminini talep edebilmenizi sağlar. Bu davaları açmak için bir avukata ihtiyacınız olabilir.
• Muhatap şirket yahut şahıslar aleyhine, yatırılan paranın miktarı uyarınca güncel parasal yetkiyi belirleyerek tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvurun. Eğer yatırım yaptığınız platformun lisanslı olduğunu tespit ederseniz veya lisanssız olmasına rağmen adresini veya kimliğini belirleyebilirseniz, platforma karşı tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvurabilirsiniz. Bu başvurular, yatırdığınız paranın iadesini veya zararınızın tazminini talep edebilmenizi sağlar. Tüketici hakem heyetine başvurmak için avukata ihtiyacınız yoktur, ancak tüketici mahkemesine başvurmak için avukata ihtiyacınız olabilir.

AVUKAT DESTEĞİ