Adli Para Cezası Uygulaması

Adli Para Cezası Nedir?

Adli Para Cezası, yargılamanın neticelendiği Türk Ceza Kanunu maddesinin öngörmesi halinde hakim tarafından takdir edilebilen, tek başına hapis cezası yerine uygulanabilen yada uygulanan hapis cezasına ek tutulabilen, yine hakim tarafından takdir edilen günlük bedel üzerinden hazine lehine sanık aleyhine tahsil edilecek para cezası olarak tanımlanmaktadır. Sadece adli makamlar olan Ceza Mahkemelerinin inisiyatifinde olan bu ceza türü, diğer kurumlar tarafından para cezası uygulanması halinde bu cezanın İdari Para Cezası olarak tanımlanmasına sebebiyet verir.

Adli Para Cezasının Özellikleri

• Ceza mahkemeleri tarafından uygulanmaktadır.
• Uygulanması ve miktarı ilgili kanun hükmü çerçevesinde Ceza hakiminin takdirine bırakılmaktadır.
• Kanun maddesi ile alt ve üst gün ve miktar sınırı uygulanabilmektedir.
• Miktarı, aleyhinde hükmolunacak kişinin ekonomik ve sosyal durumu ile belirlenir.
• Alacaklısı Devlet Hazinesidir.
• Peşin yada taksitle ödenmesine hükmedilebilir.
• 6183 Sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun belirlediği ödeme mercilerine ödeme yapılır.
• 6183 Sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun belirlediği cebren tahsil esaslarına tabidir.
• Ödemesinin geciktirilmesi / yapılmaması / kısmen yapılmaması halinde, Cumhuriyet Savcısı tarafından, ödenmeyen kısmın hapis cezasına çevrilmesine karar verilir.

APC Ne Şekillerde Hükmedilir?

• Doğrudan adli para cezası öngören durumlarda, doğrudan uygulanır.
• Seçimlik ceza olarak öngörülen durumda, hakim takdiri ile hapis cezası yerine seçenek adli para cezası uygulanabilir.
• TCK Md. 50/1-a belirlendiği üzere, kasten işlenen suçlarda bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları, adli para cezasına çevrilebilir.
• Hapis cezası ile birlikte adli para cezasına hükmedilebilir. Bu durum en çok malvarlığına ilişkin suçlarda görülür. Burada belirtmek gerekir, hapis cezası yanında adli para cezasına hükmedilmesine rağmen, hükmedilen hapis cezası da adli para cezasına aynı anda çevrilebilmektedir.

Her Hapis Cezası Adli Para Cezasına Çevrilir Mi?

Hayır. Öncelikle, 5231 Sayılı Türk Ceza Kanununun 50 ve 52. maddelerinde belirlendiği üzere,  adli para cezasının doğrudan uygulandığı, seçenek yaptırım olarak uygulandığı, hapis cezası ile beraber uygulandığı haller kanun maddeleri ile belirli ve bu kanun maddeleri ile sınırlıdır. Dolayısıyla yargılamanın gerçekleştirildiği kanun maddesi öngörmüyor veya seçenek sunmuyor ise o kanun maddesi ile ilgili yargılanan sanığın Adli Para Cezası uygulanmasını isteme hakkı olmayacaktır ve uygulanır ise hapis cezası da salt bu nedenle bozulmayacaktır.

Zorunlu Olarak Adli Para Cezasına Çevrilen Hapis Cezaları

• Uygulanan artırım ve indirimlerle sonuç olarak hükmedilen hapis cezası 30 gün ve daha az süreli hapis cezası ise, bu hüküm Adli Para Cezasına veya seçenek yaptırımlara (mağdurun zararını giderme, eğitim kurumuna devam etme, kamuya yararlı işte çalışma vb.) çevrilmek zorundadır.
• Kişi 18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük ise 1 yıl veya daha az süreli hapis cezaları Adli Para Cezasına çevrilmek zorundadır.

AVUKAT DESTEĞİ