Forex Dolandırıcılığına Genel Bakış

Forex dolandırıcılığı, forex adı verilen borsavari finansal işlemlerin yapıldığı web siteleri ve telefon uygulamalarında, yatırımı kötüye kullanma isteğindeki kişi ve sistemlerin yarattığı bir haksız kazanç durumudur. Yasadışı forex firmalarının temelde kötü niyete dayanan, haksız ve hukuka aykırı eylem ve işlemleri karşısında mağdur olan kişi, dava veya icra takibi süreci işletebilmektedir.

Dolandırıcılık Aşamaları

Forex dolandırıcılığı esasen, kaldıraçlı işlem dediğimiz finans yatırımı yapılıyormuş izlenimi verilerek kişinin sisteme sürekli para yatırmasının sağlanması ve sistemin doyum yada limit noktasına ulaşınca yada kişinin kişinin parası kalmayınca sistemi kapatarak yatırılan paraya erişimin engellenmesi halidir. Kişi önce yüksek kâr vaadi ile sisteme çekilir, ve yatırımcıya ilk safhasında belli bir miktarı yatırmasının geliri garantileyeceği söylenerek parayı yatırması sağlanır ve kısa süre sonrasında yüksek kâr elde ettiği söylenir. Bu noktadan itibaren mağdur girdiği olumlu psikolojinin de etkisiyle parasını çekmek yerine daha çok para yatırmaya heveslenir. Bu şekilde ikinci kez yatırıma çekilen mağdura bu sefer de her yatırışında sürekli bir kaybediyor izlenimi verilir ve genel piyasa koşulları öne sürülerek kişi sürekli kaybettiğine de inanmış olur. Fakat başka yatırım araçları tavsiye edilerek sürekli yeni gönderilere yeni yatırımlara dahil edileceği vaadi ile kaybeden yatırımcı sistemin içerisine iyice çekilir.

Burada normal Forex piyasalarında uygulanan ‘makas ve kaldıraç’ sistemlerine uyulmamasından ötürü kişi normal piyasa koşullarına göre çok fazla zarara uğratılarak mağdur edilmektedir. Şöyle ki, Forex dolandırıcılığında kişinin yatırımı kendi belirlediği araçlarda değil dolandırıcının belirlediği yöntemlerde, hatta Forex sistemi dışında işletilir. Yatırım yapan kişi bu kazancı çekmek istediğinde ikna edici yöntemlerle kişiye paranın o an çekilmemesi gerektiği telkin edilir ve kısa bir zaman tanınırsa zararın giderileceği ve hatta yatırımın çok daha değerleneceği gibi söylemlerle yeni yatırımlar yapması sağlanmış olur. Kişi artık bu işten kazanç elde edemeyeceğine kanaat getirene kadar, ikna çabası sayesinde sistemin içerisinde kalır ve kalan parasını çekmek isteyen kişiye belli bir komisyon/ücret ödemesi gerektiği aksi halde çekemeyeceği söylendiğinde dolandırıcılık o anda anlaşılmaktadır.

Forex Piyasalarının Yasallık Kontrolü

Forex piyasaları ve diğer finansal piyasaların bağlı bulunduğu SPK mevzuatı uyarınca aracı kurumlarca kişilerden alınan teminatların müşteri bazında takip edilmesi, istem halinde bildirilmesi ve TakasBank nezdinde kaydının tutulması mecburidir. Aynı şekilde kaldıraçlı işlem kullanan Forex piyasalarına ilişkin kişilerden (yatırımcılardan) teminat olarak alınan miktarların, en geç ertesi iş gününe kadar Takasbank tarafından belirlenen işlem saatlerine uygun olarak raporlanması ve yatırılması gerekmektedir. Hem dolandırıcılık hem de bildirim yükümlülüğü aynı anda yapılamayacağından, dolandırıcılık temelli piyasaların SPK lisanslı olmadığı ve devlet denetimi dışında bulundukları göze çarpmaktadır.

SPK izni ve ilgili lisansları bulunan, TakasBank üyeliği bulunan yani yasal bir şekilde işlem yapan Forex sitelerinde yatırım yapmak suç değildir. Yasadışı Forex sitelerine yatırım yapmak da özellikli bir durum olmadığı sürece, yatırımcı bazında suç niteliği taşımamakta olup, yasadışı yürüyen piyasanın ise denetleme kurumlarınca “basılması” ve kapatılması an meselesidir ve idari/cezai/hukuki pek çok sorumlulukları vardır. Yasadışı forex işlemleri bu riski müstakbel yatırımcılarına hissettirmemek ve mağduru korkutmamak adına, yasal versiyonuna benzeyen ve fakat koruyuculuğu bulunmayan “Online Kaldıraçlı Alım Satım Alım İşlemleri Çerçeve Sözleşmesi” yapabilmektedir.

Forex Dolandırıcılığına Yönelik Tedbirler ve Şikayetler

Forex dolandırıcılığına uğrayanların icra takibi, savcılık suç duyurusu, tüketici hakem heyetine yahut yasal miktarın üzerinde bir dolandırılma söz konusu ise tüketici mahkemesine başvurmak gibi birçok hukuki süreci başlatması mümkündür.

Forex dolandırıcılığı karşısında ilk ev en çok önem arzeden yol savcılığa yapılacak suç duyurusu olacaktır. Suç duyurusunun SPK mevzuatı ve TCK dolandırıcılık ve diğer cezai hükümlere uyar şekilde, yaşanan dolandırıcılık sürecini ve kişinin haklılığını delilleri ile doğru bir şekilde ortaya konulması şarttır.

Kişinin hile ile zarara uğratıldığı olayda, forex sisteminden iletişime geçtiği yatırım danışmanı olduğunu bildiren şahıslar, muhatap olduğu firma ve yönetimi, mağdurun para gönderdiği banka hesapları sahipleri gibi olayla doğrudan ve dolaylı ilgisi bulunan her kişi ve bilgi, doğru şekilde ve haklılığı ortaya koyar durumda belirtilmeli, banka dekontları, şirket sicil kayıtları ve varsa takasbank bilgisi, kişilerle whatsapp yazışmaları ve var varsa diğer deliller savcılığa iletilmelidir.

Forex Dolandırıcılığı Vakalarına Alternatif Çözümler

Yapılacak suç duyurusunun yanı sıra haksız alınan paranın iadesi için icra takibi de yapılabilmekte, yada tüketici mevzuatı kullanılarak heyete yada mahkemeye başvurulabilmektedir. Bu durumda forex firması yada paravan şirketin iyi bir şekilde incelenmesi, havale/eft yapılan hesaplarla ilişkisinin tespit edilmesi gerekir.

Yapılacak icra takibindeki yavaş ilerleyen süreç, ek olarak Hukuk Muhakemeleri hükümleri tatbik edilerek ihtiyati haciz kararı alınarak hızlandırılabilir. Bu surette para aktarımı yapılan hesaba, ki bu hesap firmanın yahut üçüncü bir kişinin olabilir, ihtiyati haciz uygulanarak karşı tarafın mal kaçırmasının da önüne geçilmiş olur.

Forex işlemlerinde somut olayın özelliklerine göre bankaya yapılacak chargeback başvurusu ile para iadesi sağlanabilir. Genellikle kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu durum söz konusu olsa da uygulamada forex dolandırıcılığı çoğu zaman havale/eft ile gerçekleşmektedir.

Ayrıca lisanslı ve kendini ticaret sicile tanıtmış forex piyasaları ile ilgili olarak, dolandırılan paranın 2022 güncel sınırının altında yada üstünde olmasına göre Tüketici Hakem Heyeti veya Tüketici Mahkemelerinde de, hizmet alımı için yatırılan paranın karşılığı hizmetin alınmamış olmasına dayanılarak başvuru yapılmaktadır. Bilhassa Tüketici Mahkemelerinde ayrıca ihtiyati tedbir de alınarak, paranın yatırıldığı piyasa hesabından başvuru miktarı kadar paranın emniyete alınması sağlanır.

Yurtdışı Forex Piyasaları ile İlgili Yapılacak Özellikli İşlemler

Her ticari işlemde olduğu gibi, Forex piyasalarının hukuki denetimi de, piyasanın tabi olduğu ülkenin mevzuatına göre gerçekleşmektedir. Yurtdışı forex piyasalarında mağdur olan yatırımcılar için öncelikle uygulanacak hukukun tespiti (ülke) gerekir. Türkiye’de Forex piyasalarının denetimi diğer her finansal yapıda olduğu gibi SPK yani Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılır. Bu nedenle SPK’nın yurtdışı denetim yetkisi bulunmadığından yurtdışı lisanslı firmalara yaptırım uygulaması mümkün değildir. Yukarıda bahsedilen suç duyurusu, icra takibi ve tüketici başvuruları, Türkiye’de herhangi bir şekilde muhatap alınabilecek kişi ve şirketler için geçerlidir.

SPK mevzuatına tabi onaylı ya da onay bekleyen kuruluşlar SPK’nın internet sitesinde güncel olarak yayınlanmaktadır. Yatırım yaptığınız kuruluş burada sayılanlardan birisi değil ise lisanssız paravan kuruluş yada yurt dışı forex kurumuna yatırım yapıldığının göstergesi olacaktır.

AVUKAT DESTEĞİ