Kara Para Aklama (Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama) Suçu (TCK Md. 228)

GİRİŞ (Mevzuat)

“Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama

Türk Ceza Kanunu Madde 282- (1)  Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Birinci fıkradaki suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır.

(4) Bu suçun, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(5) Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

(6) Bu suç nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.”

“Koruma tedbirleri

Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Madde 17 – (1) Aklama ve terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunan hallerde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 128 inci maddesindeki usûle göre malvarlığı değerlerine el konulabilir.”

1. Suçun Unsurları

Türk Ceza Kanunu’nun 282. maddesinde düzenlenen “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu”, üç temel unsuru içerir:

a. Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değeri

Bu unsur, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması gereken kısmını ifade eder. Buradaki malvarlığı değerleri, suç yoluyla elde edilmiş ekonomik değerleri kapsar. Bu suçlar genellikle şunları içerebilir:

• Hırsızlık: Kişisel veya ticari mülkiyetin izinsiz olarak alınması.
• Dolandırıcılık: Kandırma yoluyla maddi kazanç elde edilmesi.
• Uyuşturucu Ticareti: Uyuşturucu maddelerin yasadışı olarak alım satımı.
• Rüşvet: Kamu görevlilerine veya diğer yetkililere yasa dışı ödemeler.

Bu malvarlığı değerleri suç işlenmesi sonucunda elde edilir ve suçun doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıkar.

b. Aklama Eylemi

Aklama, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin kaynağının gizlenmesi, dönüştürülmesi veya yasal hale getirilmesi işlemini ifade eder. Bu süreç, suç gelirlerinin yasal bir ekonomik sisteme entegre edilmesini ve dolayısıyla suçun izinin kaybolmasını içerir. Aklamanın tipik yöntemleri şunlar olabilir:

• Gizleme: Suç gelirlerinin gizlenmesi, bu gelirlerin kökeninin anlaşılmasını zorlaştırır. Örneğin, paranın çeşitli hesaplara aktarılması veya nakit olarak tutulması.
• Dönüştürme: Suç gelirlerinin finansal işlemlerle dönüştürülmesi. Örneğin, büyük meblağların küçük miktarlara bölünmesi ya da farklı dövizlere çevrilmesi.
• Yerleştirme: Suç gelirlerinin yasal bir iş veya yatırım aracılığıyla kullanılması. Örneğin, suç gelirlerinin bir iş kurma veya gayrimenkul alımı gibi faaliyetlerde kullanılması.

c. Kasıt

Aklama suçunda kasıt, malvarlığı değerlerinin suçtan elde edildiğini bilerek ve bu durumu gizlemeyi amaçlayarak hareket etmeyi ifade eder. Burada özel kastın varlığı, failin suçun kaynağını bilmesi ve bu kaynağın gizlenmesini veya aklanmasını hedeflemesi anlamına gelir. Yani, fail suçtan elde edilen değerlerin kökeninin bilinçli olarak gizlenmesi amacıyla hareket eder.

2. Suçun İşleniş Biçimleri

a. Malvarlığı Değerlerini Gizleme

Malvarlığı değerlerini gizleme, suçtan elde edilen gelirlerin kaynağının görünürlüğünü azaltmak için yapılan işlemleri ifade eder. Bu işlem, suç gelirlerinin izinin kaybolmasını sağlayarak, bu gelirlerin yasal kaynaklardan geldiği izlenimini yaratmayı amaçlar. Gizleme yöntemleri şunları içerebilir:

• Karmaşık Finansal İşlemler: Suç gelirlerinin birden fazla hesap veya finansal işlem üzerinden geçirilmesi, işlemlerin birbirini takip etmesini ve dolayısıyla kaynağın tespit edilmesini zorlaştırır. Örneğin, büyük meblağların birkaç farklı hesap arasında transfer edilmesi veya çeşitli finansal ürünlere yatırılması.
• Küçük Miktarlara Bölme: Büyük miktarlarda suç gelirlerinin küçük miktarlara bölünmesi ve çeşitli hesaplara veya kişilere transfer edilmesi. Bu işlem, toplam miktarın görünürlüğünü azaltır ve izleme zorlukları yaratır.
• Sahte Kimlikler ve Şirketler Kullanma: Suç gelirlerinin gizlenmesi için sahte kimlikler, kâğıt üzerindeki şirketler veya hayali işletmeler kullanılabilir. Bu tür uygulamalar, suç gelirlerinin gerçek kaynağının maskelenmesini sağlar.

b. Malvarlığı Değerlerini Dönüştürme

Malvarlığı değerlerini dönüştürme, suç gelirlerinin finansal sistem içinde yasal malvarlığına dönüştürülmesini ifade eder. Bu süreç, suç gelirlerinin farklı finansal araçlar veya yöntemler aracılığıyla yasal ekonomiye entegre edilmesini içerir. Dönüştürme yöntemleri şunları içerebilir:

• Paranın Yasal Malvarlığına Çevrilmesi: Suç gelirlerinin, yasal bir işte veya yatırımlarda kullanılması. Örneğin, suç gelirlerinin gayrimenkul alımında, borsa işlemlerinde veya iş yatırımlarında kullanılması.
• Finansal Araçlar Kullanma: Suç gelirlerinin finansal araçlara, hisse senetlerine veya tahvillere yatırılması. Bu araçlar, suç gelirlerinin finansal sistem içinde legal bir varlık olarak görünmesini sağlar.
• Para Akışı Üzerinden Dönüştürme: Suç gelirlerinin, çeşitli döviz cinslerine veya kripto paralara dönüştürülmesi. Bu dönüşüm, uluslararası para transferleri veya kripto para alım-satımları gibi yöntemlerle yapılabilir ve bu da kaynağın tespit edilmesini zorlaştırır.

c. Malvarlığı Değerlerini Yerleştirme

Malvarlığı değerlerini yerleştirme, suç gelirlerinin yasal ekonomik faaliyetlerde kullanılması veya saklanmasını ifade eder. Bu işlem, suç gelirlerinin bir iş veya varlık olarak ortaya konmasını ve bu sayede yasal görünmesini sağlar. Yerleştirme yöntemleri şunları içerebilir:

• Yatırım Yapma: Suç gelirlerinin, ticari işletmeler, gayrimenkul projeleri veya diğer yasal yatırım araçlarına yatırılması. Örneğin, suç gelirleriyle bir restoran açmak veya mülk almak.
• İşletme Kurma: Suç gelirlerinin, yeni bir iş kurma veya mevcut bir işletmeye yatırım yapma yoluyla ekonomiye dahil edilmesi. Bu işletmeler, suç gelirlerinin yasal bir şekilde elde edildiği izlenimini yaratabilir.
• Tasarruf Hesapları Açma: Suç gelirlerinin, yasal tasarruf hesaplarına yatırılması veya çeşitli finansal enstrümanlarda saklanması. Bu tür hesaplar, suç gelirlerinin düzenli ve yasal bir şekilde yönetilmesini sağlar.

3. Ağırlaştırıcı Nedenler

a. Suçun Büyük Ölçekli Yapılması

Büyük ölçekli suç, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin büyük meblağlarla aklanmasını veya çok sayıda işlem içermesini ifade eder. Bu durum, suçun ciddi bir şekilde yürütüldüğünü ve önemli bir ekonomik etkiye sahip olduğunu gösterir. Büyük ölçekli suçun ağırlaştırıcı neden olarak değerlendirilmesi şu şekilde açıklanabilir:

• Büyük Meblağlar: Suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin büyük miktarlarda olması, suçun boyutunun geniş olduğunu ve bu durumun toplumsal ve ekonomik etkilerinin büyük olabileceğini gösterir. Örneğin, milyonlarca lira veya döviz cinsinden büyük miktarlarda suç gelirinin aklanması, cezanın artırılmasına neden olabilir.
• Çok Sayıda İşlem: Suç gelirlerinin aklanması sürecinde birden fazla finansal işlem yapılması, suçun karmaşıklığını ve yaygınlığını gösterir. Çok sayıda hesap, finansal araç veya işlem kullanılması, suçun kapsamını genişletir ve cezanın ağırlaştırılmasına yol açar.

b. Organize Suç Örgütleri Tarafından İşlenmesi

Organize suç örgütleri tarafından işlenen suçlar, genellikle daha planlı ve sistematik bir şekilde gerçekleştirildiği için ceza açısından ağırlaştırıcı bir neden oluşturur. Bu durumun ayrıntıları şunlardır:

• Planlı ve Sistematik İşlem: Organize suç örgütleri, suç faaliyetlerini belirli bir düzen içinde ve geniş bir organizasyon yapısıyla gerçekleştirir. Bu, suçun daha karmaşık ve tehlikeli hale gelmesine neden olur.
• İlave Suçlar ve Yasadışı Faaliyetler: Organize suç örgütleri genellikle başka yasadışı faaliyetler (uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı, rüşvet vb.) ile ilişkilidir. Bu durum, suçun toplumsal etkisini artırır ve cezanın ağırlaştırılmasına neden olabilir.
• Ağırlaştırılmış Yükümlülükler: Organize suç örgütleri tarafından işlenen suçlar, daha geniş bir toplumsal etki yaratır ve devletin hukuki ve ekonomik sistemlerini tehdit eder. Bu nedenle, bu tür suçlara yönelik cezalar genellikle daha ağırdır.

c. Devletin Ekonomik Güvenliğine Zarar Verilmesi

Devletin ekonomik güvenliğine zarar verilmesi, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin, devletin ekonomik düzenini ve güvenliğini tehdit eden boyutlara ulaşması anlamına gelir. Bu durumun etkileri şunlardır:

• Ekonomik Dengeyi Tehdit Etme: Suç gelirlerinin devletin ekonomik düzenini bozması, piyasa dengesizliğine veya mali krizlere yol açabilecek bir durumdur. Örneğin, büyük miktarda kara para aklanması, ülkenin finansal sistemini etkileyebilir.
• Ulusal Güvenlik Riskleri: Ekonomik suçlar, bazen ulusal güvenliği tehdit eden durumlara yol açabilir. Örneğin, yasa dışı finansal işlemler, terörist gruplara finansman sağlamak amacıyla kullanılabilir ve bu durum devletin ulusal güvenliğini tehdit edebilir.
• Yasal ve Düzenleyici Riskler: Suç gelirlerinin devletin düzenleyici ve yasal sistemlerini aşındırması, ekonomik reformları zorlaştırabilir ve ekonomik güvenliği tehlikeye atabilir.

4. Ceza Uygulamaları

Türk Ceza Kanunu’nun 282. maddesine göre suçun cezası, çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak ceza uygulamaları aşağıdaki şekildedir: 

• Hapis Cezası: Suçun işleniş biçimi ve ağırlığına bağlı olarak hapis cezası verilir. Hapis cezası genellikle 2 yıl ile 7 yıl arasında değişebilir. 
• Para Cezası: Suçun işleniş biçimine göre para cezası uygulanabilir. Bu ceza, suçtan elde edilen malvarlığı değerinin büyüklüğüne göre belirlenir. 
• Mülkiyet Kaybı: Bazı durumlarda, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerine el konulabilir ve bunlar devlet tarafından müsadere edilebilir. 
• Tazminat: Mağdurlara tazminat ödenmesi gibi ek yükümlülükler de getirilebilir. Tazminat aşaması ceza yargılama aşamasından bağımsız olup, ceza yargılamasında anılan suçtan kaynaklı aleyhinde cezaya hükmedilen şahıslara karşı açılabilir. Ceza davasının sonuçlanması doğrudan tazminata hükmedilmesini sağlamaz. Suçtan kaynaklı maddi ve manevi zarara uğrayan gerçek ve tüzel kişiler, öncelikle Medeni Kanun’da hükme bağlanan “Kişiler Hukuku” hükümleri kapsamında, devamında da Borçlar Kanunu’nun “Haksız Fiil Sorumluluğu” hükümleri ışığında, ispat edebildikleri zarar kalemlerinden hükümlü şahısları mesul tutabilir. 

AVUKAT DESTEĞİ