MASAK Bilgi Talebi ve Hesap Blokeleri

MASAK Nedir?

MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), Hazine ve Maliye Bakanlığına doğrudan bağlı bir hizmet birimidir ve adından da anlaşılacağı üzere, mali suçları tespit ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine dair çalışmalar yürüten en yetkili kamu teşkilatıdır.

Bu alanda Türkiye’nin imzacı olduğu Uluslararası Sözleşmeleri üst norm olarak alan MASAK, 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, 6415 Sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun gibi pek çok genel mevzuat ve bağlı yönetmelikler uyarınca çalışma yürütmektedir.

MASAK Hangi Durumlarda Kişilerden Bilgi Talep Eder?

5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

Şüpheli işlem bildirimi
MADDE 4 – (1) Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu malvarlığının yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halinde bu işlemlerin yükümlüler tarafından Başkanlığa
bildirilmesi zorunludur.

Tanımlar
MADDE 2 – (1) Bu Kanunda geçen;

d) Yükümlü: Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri ve Cumhurbaşkanınca belirlenen diğer alanlarda faaliyet gösterenleri ifade eder.

MASAK’a Bilgi Vermek Zorunda Mıyız?

Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Madde 7 uyarınca gerçek ve tüzel kişiler ve dahi kamu kurum ve kuruluşları, MASAK’ın kurum olarak talep edeceği her türlü bilgi ve belgeyi getirmek ve bilgiye ulaşımını kolaylaştırmak zorundadır. Ayrıca sayılan bilgi verme yükümlüleri, savunma hakkına ilişkin hükümler saklı tutulmak kaydıyla, bilgi ve belge vermekten kaçınamamaktadır.

Bahsedilen savunma hakkı; şüphelinin savunma aracını seçme özgürlüğü, maddi gerçeğin ortaya çıkartılmasına katkıda bulunma yükümlülüğü, müdafiin müvekkilini savunma hakkı ve maddi gerçeğin ortaya çıkartılmasına katkıda bulunma yükümlülüğü gereği bilgi ve belgeye erişim hakkı gibi, özel kanunlar ile kısıtlanamayan ve genel kanunlar ile ancak uluslararası muhakeme ilkeleri ve temel haklar gözetilmek suretiyle sınırlandırılabilecek geniş bir hak ve yetkiyi kast eder.

Özet bir değerlendirme olarak sunmak gerekir ise, MASAK’ın temel iş ve görevlerinden olan suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve mali suçların araştırılması fonksiyonları için elzem olan bilgi ve belge talebi, çok ayrıksı durumlarda kısıtlanabilmekte olup kapsamı oldukça geniştir.

Kanunun 14. Maddesi gereği, sayılan yükümlüler, talebi yerine getirmemeleri halinde Savcılıklara ihbar edilerek neticeten bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılmakta, tüzel kişiler hakkında buna uygun güvenlik tedbirleri uygulanmaktadır.

MASAK Neden Hesaplarımı İnceliyor?

Yukarıda belirttiğimiz üzere, MASAK’ın detaylı şekilde incelediği en büyük konulardan biri Terörizmin Finansmanıdır. Bu bağlamda bilhassa finansal kuruluşlara bilgilendirme yapan MASAK, şüpheli işlem tiplerini örnek verirken, pek çok şüpheli işlem tipinin “öncelikle terör finansmanı şüphesi olarak değerlendirilebildiğini” görüyoruz.

Birkaç örnek verecek olursak;

ALINTI: Finansal Kuruluşlara Yönelik Terörizmin Finansmanıyla Mücadele Rehberi

• Riskli ülkelerde açılan ticari bir hesaba, hiçbir ticari açıklaması ve ekonomik amacı olmayan tutarlarda paranın elektronik olarak transfer edilmesi ve/veya bu paraların hesaptan çekilmesi.
• Riskli ülkelere ve/veya bu ülkelerden fonların gönderilmesi ya da alınması, bu ülkelerde bulunan mali kurumlarda hesap açılması veya bu ülkelerdeki bankaların çıkardığı kredi kartlarının kullanılması.
• Üçüncü kişilerce döviz değişimi yapılarak, terörizm ve kaçakçılığın yoğun olarak görüldüğü veya vergi cenneti olarak bilinen ve müşteriyle açık iş bağlantısı olmayan ülkelere/ülkelerden müşteri adına fon transfer edilmesi.
• Riskli ülkelerden veya riskli ülkeler üzerinden yapılan transfer işlemleri neticesinde kısa süre içerisinde oluşan mevduatların üçüncü şahıslara aktarılması.
• Özellikle riskli ülkelerden veya bu ülkelere, bireysel ve ticari çok sayıda hesap kullanılarak fonların toplanması ve bu fonların az sayıda lehtara yönlendirilmesi.
• Riskli ülkelerden veya riskli ülkeler üzerinden gelen fonların kısa süre içerisinde üçüncü şahıslara aktarılması.
• Riskli ülkelerden ya da riskli ülkelere yapılan fon transferlerinde, işlemi makul kılacak ticari bir amaç olmaksızın, ticari nitelikli finansal işlemlerin kullanılması.
• Kâr amacı gütmeyen kuruluşların beyan edilen amacı, faaliyetleri ve görünen kaynakları ile mali işlemlerin niteliği, büyüklüğü ve toplanan ya da aktarılan fon tutarları arasında uyumsuzluklar olması.

MASAK Neden Hesaplarıma Bloke Koyuyor?

Yukarıda örnekleri verilen şekilde, MASAK tarafından şüpheli işlem görünümü ile takibe alınan para hareketleri ve hesap sahiplerinin müşteri kimliklendirme yapamaması, bilgi verme yükümlülüğüne uymaması durumlarında ve bazı durumlarda bu kaçınmalar da beklenmeksizin yükümlüler aleyhine MALVARLIĞI DONDURMA olarak tanımlanan MALİ TEDBİR uygulanabilmektedir.

Bu tip bir tedbire muhatap tutulmanız durumunda, somut olayın ilerleyişine ve nerede ihlal gerçekleştirildiğine göre değişiklik gösteren “yükümlü mali statüsü” incelenmeli ve kurum içi yazışmalar, Savcılık ifadeleri ve sair yöntemler ile, dondurma uygulanan malvarlığı unsurlarında bazı tasarruf izinleri alınmaya çalışılmalıdır. Ancak bu her durumda yükümlünün istediği sonuçları veren bir başvuru da değildir.

MASAK Tarafından Uygulanan Hesap Blokesi Nasıl Kaldırılır?

Detaylı bilgi için; Banka Hesap Blokeleri ve Kaldırılması

GEÇİCİ İZİNLER

ALINTI: MALVARLIĞININ DONDURULMASINA İLİŞKİN UYGULAMA REHBERİ – MASAK – 2022

Malvarlığı dondurulan gerçek kişinin ve bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının asgari geçimlerini sağlamak veya ticari işletmeler ve diğer tüzel kişilerin faaliyetlerine devam edebilmelerini temin etmek üzere aşağıdaki işlemler Başkanlığın izni ile yapılabilir:

a) Taşınmazlar ile kara, deniz ve hava ulaşım araçları gibi taşınırlar üzerinde sair kişiler lehine ayni veya şahsi hak tesisi,
b) Banka veya diğer finans kurumlarındaki hesaplar üzerindeki tasarruf yetkisinin kullanılması,
c) Gerçek veya tüzel kişiler nezdindeki her türlü hak ve alacaklar üzerindeki tasarruf yetkisinin kullanılması,
d) Kıymetli evrak üzerindeki tasarruf yetkisinin kullanılması,
e) Şirketlerdeki ortaklık payları üzerindeki tasarruf yetkisinin kullanılması,
f) Kiralık kasa mevcutları üzerindeki tasarruf yetkisinin kullanılması,
g) Ticari işletme veya diğer tüzel kişilerin mal ve hizmet alım satımı ile bakım, işletim, onarım giderleri, defter ve belgelerinde kayıtlı borçlar, kira, kredi, kayyım hizmeti, sigorta primi, avukatlık ücreti, ücret ve maaş gibi zorunlu ödemelerin gerçekleştirilmesi

MALVARLIĞINA KALICI ERİŞİM İZNİ

ALINTI: MALVARLIĞININ DONDURULMASINA İLİŞKİN UYGULAMA REHBERİ – MASAK – 2022

Şahıs işletmeleri, ticaret şirketleri, tüzel kişiler veya tüzel kişiliği haiz olmayan kurum ve kuruluşlar Başkanlığın internet sitesinde yayımlanan formları doldurmak suretiyle yapacakları izin başvurularında;
a) Son iki yıla ilişkin mali tablo, defter, belge ve kayıtları,
b) Bir yıl içerisinde yapmaları gereken ödemeleri aylık dönemler itibarıyla gösterir tablo ile bu ödemeleri tevsik edici belge ve kayıtları,
c) İzin kapsamında işlem yapılacak banka hesap bilgilerini,
d) Tüzel kişiyi temsile yetkili kişinin kimlik belgesinin örneğini, Başkanlığa ibraz ederler.

Bu prosedür aynı zamanda geçici izin için de kullanılan prosedürün aynısıdır. İznin kalıcı (süresiz) yada geçici (süreli) olması hususu Başkanlığın incelemesi ve takdirindedir. İşlemler için yargı yolu açıktır.

AVUKAT DESTEĞİ